ABD'deki ikiz Türk bilim insanı, NASA projesinde: Uzayda sürdürülebilir gıda üretimine çözüm arıyorlar

02 Mart 2025 - 06:01 - Güncelleme: 02 Mart 2025 - 07:17

ABD'nin önde gelen üniversitelerinde profesör olarak görev yapan ve akademik çalışmalarını sürdüren Türk bilim insanları Özlem Yaşar ve Özgül Yaşar, NASA projesinde yer aldı. NASA'nın destekli projeleriyle uzayda gıda üretimi ve insanlık için sürdürülebilir çözümler üzerinde çalışan bilim insanları, hem dünya üzerindeki gıda güvenliği sorunlarına çözüm getirecek hem de uzayda sürdürülebilir yaşam alanları oluşturulmasına olanak tanımak istediklerini söyledi.

Amerika Birleşik Devletleri'nde (ABD) eğitim ve araştırma dünyasında sağlam bir yer edinen Bilim insanları ikiz kardeşler Özlem Yaşar ve Özgül Yaşar, Türkiye’den başlayan bilimsel yolculuklarında önemli adımlar atıyor. Mühendislik ve bilim alanlarında profesörlük yapan bu başarılı Türk bilim kadınları, şu an NASA tarafından desteklenen büyük bir projeyi yönetiyor.

Mars ve Ay gibi uzay ortamlarında, mikro yeşillikler ve besin üretimini mümkün kılmayı hedefleyen araştırmaları, hem dünya üzerindeki gıda güvenliği sorunlarına çözüm getirecek hem de uzayda sürdürülebilir yaşam alanları oluşturulmasına olanak tanıyacak.

Çocukluklarında farklı bilimsel hedefler ve büyük hayaller peşinden gittiklerini belirten iki bilim insanı, ABDPost.com New York Temsilcisi Özlem Özgüt Yörekli'ye konuştu.

Amerika’ya gelişini 'hayatının en büyük idealini gerçekleştirdiği an' olarak tanımlayan Özlem Yaşar, "Küçükken, bir gün Amerika'da profesör olarak çalışmak en büyük hayalimdi. Şimdi bu hayalim gerçeğe dönüşmüş durumda" dedi. Özlem Yaşar, Chicago’daki Northwestern University’de başladığı yüksek lisans ve doktora eğitiminden sonra profesörlük için City University of New York’a geçtiğini de kaydetti.

Kardeşi izinden giderek benzer bir bilimsel yolculuğa çıkan Özgül Yaşar, makine mühendisliği eğitimi aldıktan sonra Amerika’ya yüksek lisans ve doktora yapmak için geldiğini ifade etti. Özgül Yaşar, "Yüksek lisansımı Virginia’da, doktoramı ise California’da tamamladım. Şu anda California State University’de profesör olarak görev yapıyorum. Bilimsel araştırmalarımda her zaman amacım, dünyaya ve insanlığa katkı sağlayacak projelere imza atmak oldu" dedi.

NASA PROJELERİNİ DESTEKLEDİ

NASA’dan aldıkları destekle uzayda gıda üretimi üzerine kapsamlı bir projeye imza atan Türk bilim insanları Mars ve Ay’daki yaşam koşullarını sürdürülebilir hale getirmek için çalıştıklarını ifade etti. Burada mikro yeşilliklerin yetiştirilmesi gibi çözümler üzerinde yoğunlaştıklarını ifade eden Yaşar kardeşler, "Amacımız, Mars ve Ay’daki yerçekimsiz ortamda besin üretimini mümkün kılmak. Bunu minimal kaynak kullanarak, toprak ve su gibi doğal kaynaklara ihtiyaç duymadan yapmayı hedefliyoruz. Projemiz, insanlık için önemli bir adımdır çünkü bu adım, uzaya seyahat ve orada uzun süreli yaşam konusunda devrim yaratabilir" ifadelerini kullandı.

SINIRLI KAYNAKLARLA MAKSİMUM VERİM

Projede, besin üretimi için farklı aşamalarda çalışmalar yapıldığını kaydeden bilim insanları, özellikle tasarım, üretim, malzeme karakterizasyonu ve testleri, mekanik özelliklerin analizleri gibi birçok alanda derinlemesine araştırmalar yürütüldüğüne vurgu yaptı. Bu yüksek teknoloji araştırmalarında, elektron mikroskopları, XRD, FTIR, Raman gibi cihazlar kullanıldığını kaydeden Özlem Yaşar, "Bu projede en önemli unsurlardan biri, kullanılan malzemelerin doğru seçimi ve test edilmesidir. Sınırlı kaynaklarla maksimum verim elde etmek bizim için çok kritik" diye konuştu.

'BAZEN TASARIMI BAŞTAN YAPMAMIZ GEREKİYOR'

Tasarım aşamasında büyük zorluklarla karşılaştıklarını belirten Özlem Yaşar, "Dizaynı oluşturuyoruz, ardından test ediyoruz. Çoğu zaman eksiklikler ve hatalar görüp yeniden tasarım yapmamız gerektiği ortaya çıkıyor. Ancak bu, araştırmanın doğasında olan bir durum. Her defasında çözüm arayarak ilerliyoruz" dedi.

Özgül Yaşar da, "Bazen tasarımı baştan yapmamız gerekiyor, ama sonunda doğru dizaynı bulduğumuzda proje bir adım daha ilerliyor" diye konuştu.

PROJEYİ UZAKTAN KOORDİNE EDİYORLAR

Özlem Yaşar, New York’ta, Özgül Yaşar ise California’da yaşamalarına rağmen, birbirleriyle sanal ortamda sık sık toplantılar yaparak projeyi koordine ettiklerini belirtti. Kız kardeşler, "Biri en doğusunda, diğeri ise en batısında. Uçakla bile altı saat süren bir yolculuk yapmanız gerekiyor, ama teknoloji sayesinde bu mesafeleri aşmak çok kolay" ifadelerini kullandı.

'KADINLARIN PROJEDE YER ALMASI BİZİM İÇİN ÖNEMLİ'

Kadınların STEM (bilim, teknoloji, mühendislik, matematik) alanlarında daha fazla yer almasının önemine dikkat çeken Yaşar kardeşler, bu konuda örnek olmayı umduklarını kaydetti. Özlem Yaşar, "Kadınların bilimdeki yeri çok önemli. Bizler, mühendislik ve bilim alanlarında daha fazla kadının yer alması gerektiğine inanıyoruz. Bu projede de kadınların güçlü bir şekilde yer alması bizim için çok anlamlı. Bu başarıyı, özellikle genç kızlarımıza örnek olabilmek için gösteriyoruz" derken Özgül Yaşar da "STEM alanlarında kadınların daha fazla yer alması gerektiğini her fırsatta vurguluyoruz. Genç kızların bilimsel alanlara ilgisi artarsa, toplumun geleceği de daha aydınlık olur" şeklinde konuştu.

'SU SIKINTISI ÇEKEN BÖLGELER İÇİN ÇÖZÜM OLABİLİR'

NASA destekli bu projede, sadece uzayda yaşamı sürdürülebilir hale getirmekle kalmayıp aynı zamanda dünya üzerinde yaşanan gıda yetersizliği sorununa da katkı sağlayabileceğine dikkat çeken Özlem Yaşar, "Bu proje, dünyadaki su ve toprak sıkıntısı çeken bölgeler için de çözüm olabilir. Su ve toprak kullanımı minimum düzeyde tutularak gıda üretimi yapılacak. Bu, California gibi su sıkıntısı çeken bölgelerde çok önemli bir çözüm sunacak" dedi.

Özgül Yaşar ise, "Projede elde ettiğimiz başarılar, sadece uzayda değil, aynı zamanda dünyanın farklı yerlerindeki gıda üretimi sorunlarına da ışık tutacak. Su kıtlığı ve toprak verimsizliği gibi sorunlarla mücadele etmek için önemli adımlar atıyoruz" ifadelerini kullandı.

'AİLEMİZİN DESTEĞİ OLMADAN BAŞARI ELDE EDEMEZDİK'

Yaşar kardeşler, bilimsel yolculuklarında en büyük destekçileri olarak ailelerini gösterdi. Özlem Yaşar, "Ailemizin desteği olmadan bu başarıyı elde edemezdik. Özellikle annemiz ve babamız, bizleri her zaman en iyi şekilde yetiştirmeye çalıştılar. Onların sevgisi ve güveni olmadan, bugün olduğumuz yerde olamazdık" diye konuştu.

Özgül Yaşar da aynı duyguları paylaştı:

"Zor zamanlarda birbirimize destek olduk ve ailemiz her zaman yanımızdaydı. Onların katkılarıyla bu projelere ve akademik başarılarımıza ulaşabildik."

YORUMLAR

İlginizi Çekebilecek Haberler