Trump'ın Hastalığının Seçimlere Etkisi

Serra Karaçam, Kılıç Buğra Kanat ile Trump'ın hastalığının ABD seçimlerine olan etkisi hakkında röportaj gerçekleştirdi.

Haber: Özem Özgüt Yörekli

Trump'ın hastalanmasının ardından iki konuda tartışmaların başladığından bahseden Kanat, bunlardan birincisinin hastalığı kimden kapmış olabileceği, ikincisi de Trump’ın şimdiye kadar bu hastalığı çok hafife almış olması diyor.
Olayların başlangıç noktası olarak, anayasa mahkemesi adayının açıklandığı tören gösteriliyor diyor. Çünkü bu törene katılan 3 senatör, Notre Dame Üniversitesi’nin rektörü. Trump’ın iki yakın danışmanı, Trump’ın eşi ve Trump o törenden sonra covid pozitif çıktılar. Bu hastalığı sürekli hafife alan Trump’ın ve yakın çevresinin de hastalanmasının, hem kampanyaya hem de Amerika’nın imajına zarar vereceği konuşuluyor diyor Kanat.

Oysaki Biden’ın kampanyaya evinin bodrumunda hazırlanması bir dezavantaj olarak görülüyordu diyor Serra Karaçam. Başkanın virüse yakalanması bir zaaf şeklinde mi algılanacak yoksa o da bizden biri diye mi düşündürecek  Amerikan halkına?
Seçimi nasıl etkileyeceği ile ilgili 3 ayrı senaryo var diyen Kanat, şu ana kadar halkın yüzde 90’ı kime oy vereceğini seçtiğine göre sonuçta dramatik bir etki yaratmayacaktır kanısında. Ama tabii seçimin kaderini belirleyecek olan küçük yüzdedeki kararsız seçmen üzerinde bir etki yaratabilir. Demokratlar için bu durum şimdiye kadar hastalığı ciddiye almayan başkanın ve yakın çevresinin virüse yakalanması Biden’ın bugüne kadar izlediği yolun ne kadar doğru olduğunu gösteriyor. Biden insanlara virüs bulaşmasın diye miting yapmıyordu ve evinden pek çıkmadan kampanyayı yürütüyordu. Maske takıyordu. Ama Trump tüm bunları eleştirip Biden’ı hasta bir adam olmakla suçluyordu. 2016 seçimlerinde zatürreye yakalanan Hillary Clinton için de aynı kampanyayı yürüten Trump, sürekli ‘ben güçlü bir adayım, ben sağlıklıyım’ mesajı veriyordu. Şu anda Biden ise ‘demek ki başkan da hastalanabiliyormuş, bu ciddi bir durummuş’ diyerek isim vermeden üstü kapalı bir şekilde Trump'ı eleştirdi, Kanatın verdiği bilgilere göre.

Cumhuriyetçiler için ise sempati oyları olacaktır diye düşünen Kanat; çünkü başkan hasta diyor. Trump’ın kampanyasında, Trump’ın görevinin başında olduğuna yönelik vurgu yapacaklardır diye düşünüyor. Oy verecek olanlar da bizim için, bize gelmek için hastalandı şeklinde argümanlar ortaya atıyorlar diyen Kanat ama kampanya açısından Trump’ın en az 14 gün olamayacağını ve sağlığı düzelse bile Trump’ın artık uzaktan bir kampanya yürüteceğini belirtiyor. Tıpkı Biden’ı eleştirdiği şekilde. Ayrıca Kanat, tartışma programlarının da muhtemelen olmayacağını, 15 Ekim’dekinin muhtemelen iptal edileceğini, üçüncüsünün ise bir ihtimal Zoom üzerinden yapılacağını düşünüyor.

Trump seçilirse ve görevini yapamayacak halde olursa Pence mi devreye girecek?
1919’da Wilson hastalanınca görevini eşinin devam ettirdiğini hatırlatan Kanat, görev başında hastalanan başkanlar oldu ancak adaylık sürecinde hastalık tarihte ilk kez görülüyor diye belirtiyor. Hastalığı sürse bile insanların Trump'a oy vereceği kanısında. Trump seçilip görevini sürdüremez hale gelirse 25. ek madde gereği yardımcısı devreye girebilir. 1960’larda getirilen bu madde ile Eisenhower hastalanınca yardımcısı Nixon görevi devralmıştı, iyileşince de tekrar kendi göreve gelmişti. Dolayısıyla görevi yardımcılarına devredebiliyorlar. Zaten başkanlar vefat edince de vekalet yardımcılarında olduğu için görevi devralabiliyorlar. Yani Trump iyi hissetmeyip başkanlık yapamayacak olursa Pence o iyileşene kadar görevi devralacaktır şeklinde durumu özetliyor Kanat.
 
Kanat, asıl şimdi şu sorunun konuşulduğuna dikkat çekiyor: Seçim gününe kadar Trump’ın durumu kötüleşirse Cumhuriyetçi Parti aday değişikliğine gider mi?
Mümkün değil. Nerdeyse bir milyon kişi oy verdi. Trump’a bir şey olsa dahi insanlar sandığa gidip aynı kişiye oy verecek diye düşünen Kanat’a ‘Acaba otomatik olarak Pence mı oy vermiş olacaklar?’ diye soruyor Karaçam. “Delegeler oy kullanacak. Seçmenler 3 Kasım’da delegeleri seçecek. Eğer bu delegeler parti içinde bir anlaşmaya varıp, başka bir ismi başkan olarak seçmek isterlerse, Aralık ayında Washington’da oy kullandıklarında, Trump yerine o ismi söyleyecekler. Bu takdirde o ismin başkan olma ihtimali var. Şu an tartışması bile yok ama böyle bir durumda muhtemelen Pence olur bu isim.” şeklinde cevaplıyor Kanat.

Başka bir varsayım da seçimi erteleyebilirler mi?
Aslında seçim ertelemenin de Amerikan tarihinde hiç görülmemiş bir durum olduğunu söylüyor Kanat. 2004 yılında 11 Eylül olaylarının verdiği panikle büyük bir terör saldırısı durumunda seçim erteleme konusunda bir çalışma yaptıklarını hatırlatıyor. Bu yetki kongrede ve isterse erteleyebilir ama senato ve temsilciler meclisiyle aynı fikirde olmaları lazım diye devam ediyor. Senato ve temsilciler meclisi farklı parti dağılımında olduğundan erteleme zor görünüyor kanısında. “Diyelim ki anlaştılar ve seçim ertelendi o zaman da mutlaka bu sene içinde yapılması gerekiyor. Çünkü anayasa yemin törenini Ocak ayına koymuş. Bu takdirde anayasanın değiştirilmesi gerek. Bu da çok zor bir ihtimal.” şeklinde cevaplıyor soruyu.
 
Pence başkanlık ederse bizi neler bekliyor?
Kanat’a göre; “Pence şu ana kadar uyumlu bir başkan yardımcısı imajı verdi. Valilik de yapmış, yürütme ve kongre tecrübesi olan bir siyasetçi. Dolayısıyla Pence yönetime geçerse kongreyle Trump arasında yaşanan krizleri daha az görürüz. Yönetim tecrübesi olduğu için de beyaz sarayda ve kilit kabine pozisyonlarında büyük bir değişime gider.”
 
Başkan tedavi olurken sokağın sesi ne diyecek? Irkçılık protestoları vs
Bu ırkçılık meselesi aslında Trump'ın kendini ve gücünü göstermeye çok hevesli olduğu bir alandı diyen Kanat, bu durumu aslında gündeme getiren de hep kendisi oldu diyor. “Çünkü virüsten oluşan olumsuz etkiyi bu şekilde kapamaya çalıştı. Ama en son yaptığı video konuşmasında covid-19 virüsünde tünelin sonunu gördüklerini artık en zor zamanların sona erdiğini ve bundan sonra işlerin kolaylaşacağını söylemişti. Ekim ayında aşıyı bulacağım ve sağlık reformu yapacağım derken hastalanması tüm odağı tekrar virüse getirdi. Bu noktadan sonra ırkçılık gösterilerinin çok da gündemde olacağını sanmıyorum. Son 48 saattir tek gündem covid-19 oldu. Bu da Trump için çok da iyi bir durum değil.” Şeklinde görüş bildiriyor.

Trump'ın hastalığının ekonomiye etkilerindik olur?
“Birincisi kongreden stimulus paketi çıkmadı. United ve American Airlines 30.000 kişiyi işten çıkardı. Disney de aynı şekilde 39.000 kişiyi işten çıkaracağını açıkladı. Covid-19 destek paketi senatodan geçmedikçe bu, ekonomiye özellikle işsizlik olarak yansımaya devam edecek.”

“İkincisi hastalığından ötürü borsa düştü. Üçüncüsü de Eylül ayı istihdam rakamları beklenenin çok altında açıklandı. Aslında halkın Trump'a en güvendiği alan ekonomiydi. Bu sebeple Trump'ın gerek kendisinin gerekse doktorunun; iyi olduğuna, işini yapmaya devam ettiğine dair verdiği sesli ve görüntülü mesajlar önemli.”  diye belirtiyor Kanat.
 
Bu sürecin sonunu nasıl görüyorsunuz? Bu süreci pürüzsüz bir şekilde atlatmış bir başkan mı göreceğiz yoksa işler başka yöne evrilir mı?
Bu konunun, iyileşmesi durumunda Trump'ın en büyük argümanlarından biri olacağı kanısında. Covid'i de yendim diyecek. Hem yaşı hem kilosu nedeniyle risk grubunda olduğundan her şeye rağmen virüsü yendiğini, güçlü olduğunu göstermeye çalışıp ihmalkarlığının üstünü kapatıp kendini affettirmeye çalışacak. Görevimin başındayım mesajı verecek. Başka bir şansı yok diyor Kanat.

KAYNAK: The SETA Foundation at Washington DC