"Bitcoin, Doların Yerini Kısa Vadede Alamaz"

İlknur Yılmaz

Dünya dijitalleşmeyle beraber yeni bir boyuta evirildi. Yaşam pratiklerine yansıyan bu değişimlerden biri de evrimine devam eden yeni para düzeni, kripto paralar oldu. Gördüğümüz, dokunduğumuz, hissettiğimiz paraların yerini 'sanal paralar' aldı. Finans ve sermaye piyasalarının seyrini değiştiren bu kripto paraları, ABD'nin Ekonomi ve Finans Uzmanı Destan Kırımhan'a sorduk. ABDPOST.COM Editörü İlknur Yılmaz'ın sorularını yanıtlayan Kırımhan, çok konuşulan bitcoin'e dair merak edilenleri cevapladı. Finans ve Sermaye piyasalarının domino taşları olan altın ve doların hareketliliğine dair açıklamalarda bulunan Finans Uzmanı Kırımhan, sermaye oluşturmanın tüyolarından da bahsetti. İşte detaylar... 

"Bilgisayarlar Arası Ağ Blok Zinciri Oluşturuyor" 

Kripto para dediğimiz sanal paralar nasıl oluşuyor? 
"Öncelikle kripto parayı bir tanımlamak lazım. Çünkü kripto parayı görmüyoruz. Cüzdanımızı açtığımız zaman TL'yi görüyoruz, dokunuyoruz. Kripto paralar intencble (anlaşılır) dediğimiz yani beş duyu organımızla göremediğimiz, algılayamadığımız bir şey olduğundan dolayı çeşitli sorular oluşuyor kafamızda. Bunlar gerçekte yok aslında nasıl bir şey bu sanal tamamen gibi. Bunların özellikle bitcoin'in 2008 yılında yayımlanan 8-9 sayfalık bir white paper'i (beyaz sayfa) var. Yani nasıl olduğu açıklanmış. Çeşitli paraların çeşitli oluşma biçimleri var. Ama en çok tanınan bitcoin'e baktığımız zaman bilgisayarlar arası ağ görüyoruz. Buna da biz 'blok zinciri' veya İngilizcesiyle Block Chain diyoruz. Burada çeşitli bilgisayarlarda farklı tanımlamalar söz konusu. Örneğin bazı bilgisayarların görevi; siz bir işlem yaptığınız zaman ben de bir işlem yapıyorum ve dünyanın herhangi bir yerinde işlem yapabiliriz. Bilgisayarımız üzerinden veya cep telefonumuz üzerinden..." 

"Bu işlemler belli bir miktara ulaştığı zaman bir blok oluşturuyor. Bu işlemler bloğunu o bilgisayar ağına bağlı bütün bilgisayarların tanımlaması gerekiyor. Bütün bilgisayarların bunu kendi hafızasında yer etmesi gerekiyor. Öncelikle bu onay gerekiyor. Fakat bazı bilgisayar modlarının tanımı gereği de onların görevi tamamen kriptografi yani ileri derecede şifreleme teknikleriyle herkesten önce bu şifreyi çözüp, belirli bir miktar bitcoin ödülü kazanıyorlar ve bu paralar bu şekilde oluşuyor." 

"Bir Doların Sekizde Biri Kadar Yatırım Yapmanız Hiçbir Para Biriminde Söz Konusu Değil." 

Bitcoin'in bu kadar popüler olmasıyla birlikte finans ve sermaye piyasalarının da seyri değişti. Bitcoin'i bu kadar özel kılan nedir?  
"Aslında daha önce baktığımız zaman bazı sanal para birimleri var ama bu kadar yaygın olmadığını görüyoruz. bitcoin'in mantık olarak bir devrimsel nitelikte olması söz konusu. Bana kalırsa devrimsel nitelikte oluşu sayesinde bitcoin bu kadar popülerlik kazandı. Bir kere bitcoin'in çıkış noktası 2008 yılında Amerika'da başlayan ve küresel anlamda yayılan bir kriz söz konusuydu. Daha önce de bu çalışmalar yapılıyordu ama sanki bir küresel krize tepki olarak ortaya çıkmış gibi oldu. Yani insanlar evlerini kaybetti. Mortgage kredilerini ödeyemediler ve buradan bir tepki doğmuş oldu." 

"Biz tabiri caizse tek bir merkezde toplanan güç istemiyoruz. Örneğin; buna tek bir merkez bankası veya bütün ülkelerdeki merkez bankaları örnek gösterilebilir. Biz bu dağıtılmış bilgisayar teknolojilerini hesap defteriyle kendimiz dağıtılmış bir gücün sahibi olmak istiyoruz dedi küçük yatırımcılar. Bu şekilde düşünebiliriz. Bitcoin'in çok çeşitli özellikleri var. Mesela bitcoin'i sekize bölüp, çok küçük 10 dolarlık bile işlemler yapabiliriz. Yani bir bitcoin'in sekizde biri kadar ama baktığınız zaman bir doların sekizde biri kadar yatırım yapmanız şu an hiçbir para biriminde söz konusu değil." 

"Bitcoin'in Çok Güçlü Konsensus Mekanizmaları Var" 

Peki bu Kripto paraların güvenilirliği nedir? 
"Kripto paraların güvenilirliği aslında bunları biraz teknik açıdan hafif baktığınız zaman konsensus mekanizması var. Yani çeşitli kripto paraların farklı konsensus mekanizmaları olabilir. Bu ne demek? Bir protokol tanımlanıyor. Yani bu bilgisayarlar siz işlem yaptığınızda bu işlemi tanımlayıp evet gerçekten benim ismim belli değil ama benim public key'imle yani halka açık anahtarımla gerçekten bu insanın cüzdanından yapılmış bir işlemdir şeklinde bir onayın gelmesi çeşitli protokol mekanizmaları konsensus üzerine onaylanan mekanizmalarla sağlanıyor." 

"Bitcoin'e baktığınız zaman da bitcoin'de örneğin bir şifreleme tekniği vardı, şifre çözüyordu. En hızlı şifreyi çözen bilgisayar, bir bitcoin alıyordu. Dolayısıyla burada şifreyi çözerken yaptığı bütün işlemleri yani yazılıya gireriz hoca der ki bu soruyu sen çözmüşsün ama kağıdınıza bakar kağıtta hiç işlem yapmadan yazmışsın. Acaba yandakinden mi geçirdin der. Ama siz dersiniz ki; hocam burada işlemleri yaptım sonuç kırk beş buldum ama bu şekilde işlemler yaptım. Aynen bitcoin'de de işlemi en hızlı şifreyi en hızlı çözen bilgisayar yaptığı işlemleri orada gösteriyor ve bunu bütün bilgisayarlara gönderiyor. Bakın ben bu işlemleri yaptım ve bu sonucu buldum. Yani bir harf ve sayılardan oluşan şifreyi çözdüm ve işlemlerim burada. Dolayısıyla çok güçlü konsensus mekanizmaları var ve bu da gerçekten kripto paraların güvenilirliğini genel olarak çok yükselten bir durum." 

"Bitcoin Amerikan Dolarının Yerini Kısa Vadede Alamaz" 

Dünyanın yeni para düzeni bu yöne mi evirilecek? Yani biz artık sanal paraları mı kullanacağız? 
"Bu çok güzel bir soru. Bununla ilgili gerçekten çok önemli isimlerden önemli açıklamalar geliyor. St. Louis Fed Başkanı mesela böyle bir açıklamada bulundu. Acaba bitcoin Amerikan dolarının yerini alabilir mi? Yeni rezerv para olabilir mi şeklinde ve bunun çok öngörülebilir bir durum olmadığından bahsetti. Şimdi burada çeşitli spekülatif durumlar var. Bir de gerçekçi durumlar var. Bir şeyin gerçekçi para olabilmesi için bazı parasal nitelikleri taşıması gerekiyor. Burada baktığınız zaman ben bunun çok kısa bir süre içerisinde olamayacağını düşünüyorum. Neden? Bu bir tek benim düşüncem de değil. Yani burada St. Louis Fed Başkanı'nı veya başka teknik analizlerin açıklamalarına katılıyorum. Çünkü bitcoin'e şu anda baktığınız zaman çok fazla dalgalanma söz konusu. Dolayısıyla bir değer saklama aracı olarak evet uzun vadede gerçekten yatırımcısına hep para kazandırdı ve değeri çok güzel durumda. Yani bir kitap satın alacaksanız bu kitabın değeri 30 dolar diyelim ama bitcoin cinsinden değeri sürekli olarak değişiyor. Anlık bazen saniyelik değişebiliyor. Kimi zaman 15 dolar oluyor. Kimi zaman belki 17 dolar oluyor. Dolayısıyla bir ölçüt birimi değer birimi olarak baktığınız zaman bitcoin veya diğer sanal paralar şu anda çok dalgalı seyirde." 

"Ben kısa vadede Amerikan dolarının yerini alabileceğini düşünmüyorum. Ama baktığınız zaman merkez bankaları şu anda dijital para birimlerini piyasaya sürmeye hazırlanıyor. Çin zaten bunu başlattı." 

ABDPOST.COM'a konuşan Destan Kırımhan, bitcoin hesap şifresini 3 kere hatalı giren hesabı bloke olmuş bir kullanıcının hesabına nasıl erişebileceğini, bilgisayar fiyatlarındaki artışın bitcoin ile bağlantısını, dolar ve altın fiyatlarındaki düşüşün ne kadar devam edeceği ve hangi kripto paraya yatırım yapılması gerektiğine dair değerlendirmelerde de bulundu. 

Röportajın Tamamı İçin: