Black Friday: Alışveriş çılgınlığının küresel etkisi ve tartışmalı indirimler

Dünyanın dört bir yanındaki alışveriş meraklılarının beklediği Black Friday, her yıl Kasım ayının dördüncü perşembesinden sonraki Cuma günü kutlanıyor. Başlangıçta ABD’de alışveriş merkezlerinin yoğunlaşmasıyla ortaya çıkan bu gelenek, zamanla küresel bir fenomen haline geldi. Black Friday, şirketlerin büyük indirimler sunduğu, tüketicilerin ise yılın en cazip fırsatlarından yararlanmak için alışverişe akın ettiği bir gün olarak biliniyor.

Black Friday terimi, ilk kez 1951 yılında "Factory Management and Maintenance" dergisinde, işçilerin hastalık bahanesiyle işe gitmemesinden ötürü kullanıldı. Ancak aynı dönemde, Philadelphia polisinin şehirdeki aşırı kalabalığı tanımlamak için de bu ismi tercih etmesiyle popülerlik kazandı. Zamanla daha olumlu bir isim arayışına giren ABD’li şirketlerin çabaları ise sonuçsuz kaldı. 

Black Friday’in etkisi, küreselleşme ile birlikte yalnızca ABD ile sınırlı kalmadı. Kanada, Hindistan, İngiltere ve daha birçok ülke, bu alışveriş çılgınlığını benimsedi. Özellikle Amazon ve Walmart gibi büyük şirketlerin katkısıyla, Black Friday indirimleri dünya çapında yayıldı. Ayrıca, online alışverişin artan rolüyle birlikte, takip eden Pazartesi günü "Cyber Monday" olarak ilan edilerek yeni bir alışveriş dönemi başlatıldı.

2022 yılı itibariyle, Black Friday’de yapılan online alışverişin dünya çapında 70,9 milyar dolara ulaştığı bildirildi. Bu rakam, bir önceki yıla göre yüzde 8’lik bir artışı işaret ediyor. İngiltere, Nijerya ve Güney Afrika gibi ülkelerde de benzer şekilde harcamalar artış gösterdi.

Ancak, Black Friday indirimlerinin gerçekliği tartışma konusu. Birçok mağaza, ürünlerine büyük indirimler sunduğunu iddia etse de, bazen aynı ürünler başka yerlerde daha düşük fiyatlarla satışa sunulabiliyor. Bu durum, fiyat karşılaştırma siteleri ve uygulamalarını kullanan tüketicilerin sayısını artırıyor. CamelCamelCamel ve SlickDeals gibi platformlar, alıcıların en iyi fiyatı bulmalarına yardımcı olmak için popüler araçlar haline geldi.

Öte yandan, Black Friday'in ekonomiye katkıları da araştırılmaya devam ediyor. Bazı uzmanlar, bu dönemde yapılan yüksek harcamaların, Aralık ve Ocak aylarında alışverişin düşmesine neden olabileceğini belirtiyor. Tüketiciler, Black Friday'deki fırsatları değerlendirebilmek için bütçelerini aşma riskiyle karşı karşıya kalırken, bazıları da yıl sonu maliyetlerini artırma endişesi taşıyor.