Çavuşoğlu-Blinken Görüşmesinden Beklenenler!

Bugün akşam Ankara’dan hareket etmesi beklenen Çavuşoğlu’nun programında yarın yani 18 Ocak’ta ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ile katılacağı Stratejik Mekanizma Toplantısı bulunuyor. Çeşitli programların ardından 20 Ocak’ta Türkiye’ye dönmesi beklenen Çavuşoğlu’nun BM 77. Dönem Genel Kurul Başkanı Csaba Kőrösi ile de bir görüşme yapması planlanıyor.

En önemli gündem maddesi Türkiye’nin F-16 talebi
Kritik bir dönemde ABD’ye gidecek olan Çavuşoğlu’nun en önemli gündem maddesinin başında ABD’den talep edilen ve son olarak Kongre’ye gelen Türkiye’nin F-16 talebi var.

Türkiye’nin 40 adet F-16 Blok 70 ve mevcut uçaklar için 79 adet modernizasyon kiti talebi onay için Kongre’ye iletilirken aynı pakette Yunanistan’a da 30 adet F-35 verilmesine ilişkin talebin de yer alması Türkiye’nin tepkisini çekti.

Türkiye’nin F-16 talebi ABD’de askeri müzakerelerin tamamlanmasının ardından ABD Savunma Bakanlığı tarafından Dışişleri Bakanlığı’na iletildi. ABD yönetimi de Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla gayriresmi şekilde Kongre’ye bu konuda bildirimde bulundu.

Talep Temsilciler Meclisi ve Senato’dan oluşan Kongre’de Dış İlişkiler Komisyonu’nun başkanları ve en tecrübeli üyeye bildiriliyor.

ABD’de askeri satış onaylarının gerçekleşmesi için Kongre’nin, NATO üyesi ülkelere yönelik 15 gün, NATO dışındaki ülkelere yönelik ise 30 gün içerisinde itiraz etmemesi gerekiyor. Bu durumda Türkiye NATO üyesi olduğu için 15 gün içinde bir itiraz gelmemesi gerekiyor.

Eğer yüzde 51 ret gelirse ABD Başkanı talebi yeniden Kongre’ye gönderebilir ve bu durumda üçte iki çoğunlukla reddedilmesi gerekiyor.

‘ABD gibi bir müttefikin bu dengelere dikkat etmesi gerekiyor’
ABD Senatosu Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı Senatör Robert Menendez, bu konuda yaptığı açıklamada, “Daha önce defalarca belirttiğim gibi Biden yönetiminin Türkiye’ye yeni F-16 uçağı satması teklifine karşıyım” dedi.

Önceki gün düzenlenen basın toplantısında konuşan Çavuşoğlu da "Özellikle bir Senatör, sürekli itirazını gündeme getiriyor. Ama daha önce sunulan değişiklik önergeleri temizlendi biliyorsunuz. Biz sorunsuz bir şekilde geçmesini bekliyoruz. (ABD yönetimi) Kararlı durursa sorun yaşanmaz. Elimizi kolumuzu bağlayan şartlı şekilde bir ülkeden ürün almak istemeyiz" dedi.

Yunanistan'a F-35 verilmesine ilişkin medyadaki haberlere de değinen Çavuşoğlu, "Türkiye ve Yunanistan ilişkilerindeki denge bozulmaya başladı. ABD'nin bir denge politikası vardı. Kıbrıs'ta da Türk ve Rum kesimleri arasındaki denge bozulmaya başladı. ABD gibi bir müttefikin bu dengelere dikkat etmesi gerekiyor" diye konuştu.

ABD’nin İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliği baskısı
ABD açısından gündemde yer alacak kritik konu ise İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya üyeliklerinin olması bekleniyor.

NATO müttefiki olacak ülkelerin PKK/YPG ve FETÖ gibi örgütler ile ilişkisini kesmesini şart koşan Türkiye, 28 Haziran 2022’de Madrid’de gerçekleştirilen NATO zirvesinde iki ülke ile birtakım taahhütlerin bulunduğu bir anlaşma imzaladı. Türkiye öte yandan bu ülkedeki bazı isimlerin de iadesini talep etti.

Ancak bu süreçte özellikle İsveç’ten gelen karar ve görüntüler Türkiye’nin şartlarının yerine getirilmediğini gösteriyor. Türk tarafı da belirtilen şartlar sağlanmadan İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliklerinin TBMM’ye onay için gönderilmeyeceğini ifade ediyor.

Türkiye’nin taleplerine rağmen ABD ve NATO ise onayı almak için baskı kurmaya çalışıyor. Çavuşoğlu’nun ziyaretinde bu baskının devam edeceği ve çeşitli teklifler sunabileceği öngörülüyor.

Halkbank davası bugün görülüyor
Çavuşoğlu’nun ABD’ye hareket edeceği gün aynı zamanda ABD'nin Anayasa Mahkemesi niteliğindeki Federal Yüksek Mahkeme'de Halkbank'ın Egemen Yabancı Devlet Dokunulmazlığı Yasası kapsamında ABD mahkemelerinde yargılanamayacağı iddiasıyla yaptığı temyiz talebinin ilk duruşması yapılacak.

Bu davanın sonucu ve sürecin devamının da iki bakanın görüşmesinde ele alınması bekleniyor.

Ankara-Şam diyaloğu rahatsızlık yarattı
Tabii yurda dönecek Çavuşoğlu’nun önünde son dönemde sıkça konuşulan Suriyeli mevkidaşı Faysal Mikdad ve Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile yapacağı üçlü görüşme olacak. Bu görüşmenin de en geç Şubat ayının ilk haftasında yapılması öngörülüyor.

Türkiye’nin son günlerde Suriye ile yeniden temas kurması ABD tarafında rahatsızlık yarattı. Bu konunun da masada yer alması ve Blinken’in rahatsızlığını doğrudan Çavuşoğlu’na iletmesi muhtemel görünüyor.

Ukrayna krizi, PKK/YPG ve FETÖ ile mücadele de gündemde
Türkiye’nin tarafsız kaldığı ve arabuluculuk rolü üstlendiği Rusya-Ukrayna krizine ilişkin istişarelerin de gündemde yer alması ve ABD’nin Ankara’ya Rusya’ya yaptırım baskısına devam etmesi de toplantı gündeminde olması beklenen konular arasında yer alıyor.

Öte yandan ABD’nin Suriye’de YPG’ye desteği ve ülkede bulunan FETÖ mensuplarına dair Türkiye’nin taleplerini yerine getirmemesi de Çavuşoğlu’nun mevkidaşına ileteceği rahatsızlık duyulan konular arasında yer alacaktır.