Depremi Amerikan Gemisi mi Tetikledi?

Türkiye zor bir dönemden geçiyor. Merkez üssü Kahramanmaraş olan ve 10 ilin etkilendiği depremler nedeniyle büyük bir kayıp ve acı yaşandı. Cumhuriyet tarihinin en şiddetli depremlerini yaşayan bölgede afetin yarattığı sonuçlarla mücadele sürüyor.

Devlet ve millet bir seferberlik halinde hayat kurtarmaya ve yara sarmaya çalışıyor.

Ne var ki sanal alemdeki bilgi kirliliği kimi zaman komplo teorilerine kapı aralıyor.

Komplo teorilerinin fitili, ABD'ye ait bir savaş gemisinin birkaç gün önce İstanbul Boğazı'na demirlemesiyle başladı. Bayrağı büyüktü ve "alışılmışın dışında" görüldü.

Sonra İstanbul Kağıthane'de 3.1 şiddetinde beklenmedik bir deprem yaşandı ve bu küçük sarsıntıyı Boğaz'daki gemiye bağlayan iddialar ortaya atıldı. Sosyal medyada HAARP gündemi belirdi: Bir savaş taktiği olarak yapay deprem.

Savaş gemisi USS Nitze, İstanbul'dan Gölcük'e yol aldı. İddia ise merkez üssü Kahramanmaraş olan ve 10 ili etkileyen depremlerle birlikte sosyal medyada yayıldı.

ARKA PLAN VE İDDİALAR

Bazı sosyal medya kullanıcılarının şüphe ettiği soru "Depremlerin bu savaş gemisiyle alakası var mı?" oldu. İddialara temel oluşturan tezlere göre;

- Bunlar yapay depremler. Deprem, bir savaş aracı olarak kullanıldı. Deprem makinesiyle fay hatları tetiklendi.

-  ABD'nin toprak altını araştıran projesi HAARP’ın depremi tetiklemiş olma olasılığı var.

-  Depremler bu savaş gemisiyle bağlantılı. Bu bağlantı çözülmeden Türkiye'deki deprem fırtınası dinmeyecek.
İddialar sosyal medyada yayıldı, etkileşime neden oldu. Bazı sosyal medya kullanıcıları iddiayı çeşitli yorumlarla paylaştı.

BULGULAR

Açık verilerde iddianın bir kompozisyon halinde yayılmasına neden sayılabilecek çeşitli bulgulara rastlanıyor.

Bir yazarın YouTube'ta yayınladığı İstanbul’daki depremi ABD gemisi mi tetikledi? başlıklı bir video bulunuyor. Videoda savaş gemisinin İzmit Körfezi’nde Gölcük Deniz Ana Üssü karşısında durduğu belirtiliyor.  Geminin teknik özelliklerinden bahsediliyor.

ABD'nin Ankara Büyükelçisi Jeff Flake, savaş gemisinde basın mensuplarına değerlendirmede bulundu. Türkiye’nin ve ABD'nin NATO'nun iki büyük müttefiki olduğunu belirtti. Bazı sosyal medya kullanıcıları açıklamayı gerçekçi bulmadı.  

Programı Anadolu Ajansı İngilizce Haberler Editörlüğü adına takip eden Seda Sevencan, gemi hakkında bilgi veren komutan John Thompson'un açıklamalarını AA Teyit Hattı'yla paylaştı.

96 füze taşıyabilen geminin hava savunma, denizaltı savunma ve yüzey muhaberesi özellikleri olduğunu belirtti. Gemide 40'ı subay 340 kişi var. Gemi, İstanbul'a İtalya'dan geldi. En son 2016'da Yemen'de çatışmaya girdi. O tarihten bu yana barış kapsamında çeşitli ziyaret ve görevlerde yer aldı. Geminin radar sistemi hakkında bilgi veren Thompson, geminin Türkiye'de bulunma nedeni için de "Bugünkü buradaki liman ziyaretimiz, bugünkü burada bulunuşumuz NATO ittifakımızın güçlendirilmesi yönünde, yani bir barış ziyareti" dedi. 

Bu konu hakkında çeşitli mecralarda haberler yayınlandı. Savaş gemisinin neden Türkiye’de olduğu sorgulandı. Analiz içeren bazı haberlerde Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve İçişleri Bakanı Süleyman Soylu'nun açıklamaları yer alıyor.   

Milli Savunma Bakanlığı'nın savaş gemisiyle ilgili herhangi bir açıklaması bulunmuyor. Müttefik ülkeye ait geminin Türkiye sularında bulunması rutin bir faaliyet, aksini gerektiren bir engel yok.

Kağıthane depremiyle ilgili Prof. Dr. Okan Tüysüz'ün "Bu bölgede aktif bir fay yok" ve Prof. Dr. Ahmet Ercan’ın "Patlamayla tetiklenmiş bir deprem" açıklamalarına rastlanıyor.  Ercan'ın HAARP için "Böyle bir şey olamaz" sözüne açık verilerden erişilebilir.

Kağıthane depremini değerlendiren Prof. Dr. Naci Görür ise attığı tweette "Özel anlam yüklemeyin" dedi.

Ancak "H.A.A.R.P. Silahı" ve "Nicola Tesla" kitabı olan Kürşad Berkkan'ın, "HAARP'i İstanbul büyük depremini tetikleyecek ve Türkiye'yi kilitleyecek bir zamanda çalıştıracaklar" düşüncesini paylaştığı görülüyor. Eski CIA yetkilisi Henry Barkey'in "Seçimde Türkiye'ye askeri müdahale düşünülmeli" söylemine işaret ediyor.

İnternette "HAARP teknolojisiyle depremleri tetiklemek mümkün mü?" şeklinde bir arama yapıldığında çok sayıda içerikle karşılaşılıyor. Konunun toplum hafızasında yer ettiği sosyal medya paylaşımlarında görülüyor. 

İÇERİK ÇOK KANIT YOK

İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı'ndan(AFAD) yapılan paylaşımda kasıtlı ya da kasıtsız paylaşılan asılsız bilgilere itibar edilmemesi istendi. 

AFAD Deprem Risk Azaltma Müdürü Prof. Dr. Orhan Tatar da sık sık sosyal medyada yer alan dezenformasyon içerikli haberlere karşı dikkat çekti.

Bu açıklamanın çeşitli haberlerde HAARP'le ilişkilendirilerek ele alındığı görülüyor.

Daha önce Düzce'deki deprem sırasında ışımaları kayda alan görüntüyle ilgili olarak da "ABD HAARP sistemiyle depremi tetiklemiş olabilir" iddiaları gündeme geldi. Resmi açıklamada iddianın bilimsel bilgi ya da veriye dayanmadığı ve komplo teorisinden ibaret olduğu yer aldı.

Savaş gemisi, HAARP ve deprem konuları arasındaki bağlantı, politik ve bilimsel açıdan değerlendirilebilir.  

Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü Müdürü Haluk Özener, ABD savaş gemisiyle ilişkilendirilerek "Depremleri HAARP tetikledi" şeklinde yayılan iddiayla ilgili olarak "Bu söylemin bilimsel olarak bir karşılığı bulunmamaktadır" dedi.

HAARP'ın depremi tetikleyebileceği iddiasına ilişkin yapılan eski tarihli bir doğruluk kontrolü incelemesinde Stanford Üniversitesi Uzay, Telekomünikasyon ve Radyobilim Laboratuvarları'nda jeofizik ile düşük frekanslı radyo dalgaları üzerine araştırma yapan ordinaryüs profesör Umran Savaş İnan'ın açıklamaları yer alıyor. İnan 'HAARP ile doğa olaylarına etki edilebileceğini iddia edenlerin tamamen bilgisiz olduğu' görüşüne sahip.

Emekli tümamiral Cem Gürdeniz, konunun Gölcük depreminden beri tartışıldığını hatırlatıyor. Ona göre; daha deprem yaratacak güçte saldırı yapabilecek yeteneğe sahip bir savaş gemisi üretilmedi. Gürdeniz "Komplo teorisi, bilimsellikten uzak" görüşüne sahip.

Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü Jeofizik Bölümü Anabilim Dalı'ndan Prof. Dr. Sabri Bülent Tank da geçmişte 1999 Depremi'ndeki HAARP iddialarıyla ilgili değerlendirmesinde depremleri tetiklemenin mümkün olmadığını belirtiyor.